Haadkategory: Frysk-Fryslân
18 maart 2014
BERT LOOPER - Ofrûne moandei wie der in moaie en entûsjasmearjende byienkomst yn de Harmonie oer de ynhâld en de organisaasje fan Ljouwert Kulturele Haadstêd 2018. In protte folk, nijsgjirrige projekten en ik leau dat elkenien der in protte nocht oan hie. Ik leau ek dat KH2018 no al belangrike djipperlizzende effekten krijt. It belangrykste is wol dat in nije en jonge generaasje tweintigers en [...]
14 maart 2014
GERBEN DE VRIES - Op 25 maaie 1961 waard de nije en gruttere fearboat nei it Amelân yn gebrûk naam, de Johan Willem Friso. Dat wie nedich ek, want it ferfier fan de fêste wâl nei it eilân wie yn fiif jier ferdûbele oant 210.000 passasjiers per jier. Boargemaster mr. F.G.A. Huber fan de gemeente Amelân sei by dizze gelegenheid dat de boat yn de [...]
11 maart 2014
HENK WOLF - Ein febrewaris wie ik mei in groep dosinten en studinten Frysk yn de East-Dútske dielsteat Brandenburch. Yn it suden dêrfan wurdt fanâlds de minderheidstaal Nedersorbysk praat. Der binne noch sa'n fiiftûzen sprekkers en dy binne hast allegear boppe de sechstich. Yn it ûnderwiis wurdt fan alles dien om de kennis fan it Nedersorbysk yn stân te hâlden. Der binne sels skoallen dêr't [...]
1 maart 2014
GERBEN DE VRIES - Kom vanavond met verhalen hoe de oorlog is verdwenen en herhaal ze honderd malen alle malen zal ik wenen. Dizze bekinde rigels út it gedicht Vrede binne fan de yn febrewaris 2014 ferstoarne Leo Vroman. Hy skreau de rigels yn 1954, njoggen jier nei de ein fan de Twadde Wraldkriich. Dy kriich bruts hast 70 jier lyn út en is [...]
21 februari 2014
GERBEN DE VRIES - Misschien is dit verhaal niet helemaal objectief. Het geval wil dat ik in 2008 samen met een collega-historicus een onderzoeksvoorstel schreef voor een geschiedenis van de zuivelindustrie in Nederland. Dat is destijds besproken met de voorzitter van de Raad van Commissarissen van de Koninklijke Friesland Foods in het toenmalige hoofdkantoor in Meppel. Wij werden doorverwezen naar de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), [...]
13 februari 2014
GERBEN DE VRIES - It Deltaplan foarseach yn it foarste plak yn de feiligens fan Súdwest-Nederlân. De diken fan Fryslân en Grinslân wiene ek net al te sterk, mar it regear hie yn 1957 te meitsjen mei in 'bestedingsbeperking' en sette de yndiking fan de Lauwerssee net op de begrutting. Ek yn april 1959 waard in beslissing hjiroer útsteld. Lange tiid gie in mooglike ynpoldering [...]
12 februari 2014
HENK WOLF - Bertus hat faak in spikerbroek en in jaske oan, Driek ferskynde gauris yn in pak mei in dwarsstrikje foar en Twan ferskynt almeast yn in kreaze broek en in fleurich bloeske. Binnen Nederlân bestiet in soad ferskaat as it om klean giet. Uneinich grut is dat net: tulbannen, mûntsepijen en peniskokers moatst mei in lampke sykje, skamlappen, harnassen en tropehelmen sjocht men [...]
31 januari 2014
GERBEN DE VRIES - Der bestean fansels gjin foarskriften foar de fraach wannear’t je begjinne moatte mei it skriuwen fan je memoires. De measte minsken dogge dat dochs al net, al wolle benammen politisy harren der noch wolris oan weagje. It soe my net fernuverje wannear't bygelyks Hans Wiegel al in trijedielige autobiografy skreau doe’t er amperoan 40 jier âld wie. En hy sil [...]
22 januari 2014
HENK WOLF - Voor een herwaardering van de aanspreekvorm ’gij' heb ik nog nooit iemand horen pleiten. Voor een ’gijlieden' trouwens ook niet. Die vormen zijn uit het dagelijks taalgebruik verdwenen. Ze zijn vervangen door ’jij', ’u' en ’jullie'. Herinvoering van die oude vormen is ook niet mogelijk, daarvoor is de connotatie te sterk. Haast iedereen zal ze als ouderwets, archaïserend aanvoelen. Vandaag stond er [...]
16 januari 2014
GERBEN DE VRIES - Tweintich dagen nei de wettersneedramp fan begjin febrewaris 1953 waard de Deltacommissie ynstallearre. Al folle earder wie bekend dat sawat alle Nederlânske kustdiken te leech wiene. In Stormvloedcommissie kaam yn 1940 ta dizze konklúzje. Ynsjeneur Johan van Veen fan Rykswettersteat makke al yn 1942 in kaart fan de 'Verlandingsmogelijkheden langs de Nederlandse kust, Noord-Nederland’. Neffens him wiene net allinne de diken [...]
14 januari 2014
HENK WOLF - Us talen feroarje allegeduerigen. Dat hawwe wy faak amper yn 'e rekken, mar it is al sa. Fansels, der binne in pear feroaringen dêr't de ûnderwizers ûnder ús fan ôfpraat hawwe dat se se bestride moatte. Dy meitsje har al goed in ieu drok om 'hun zijn stom' en ek alwer tsientallen jierren om 'sy bliuwe praten' of 'ik gean sliepen'. Dat [...]
7 januari 2014
GERBEN DE VRIES - De Dienst der Zuiderzeewerken liet yn 1940 de súdkant fan de nije Iselmarpolder ôfslúte en begûn dêrnei mei it droechmealen. De nije Noordoostpolder wie offisjeel droech op 9 septimber 1942, midden yn de besettingstiid. Nei de befrijing yn 1945 waard fierdergien mei de ynrjochting fan dizze polder, dy't úteinlik net by de provinsje Fryslân kaam. Yn it tiidrek fan 'herstel en [...]
27 december 2013
PIER BERGSMA - De kleau tusken heech en leech oplate minsken, en bygelyks ‘e-matching: durft u het aan, alleen voor hoger opgeleiden’, it binne ûnwinsklike maatskiplike ûntjouwingen. Boppedat hawwe wy al dy saneamde heger oplaten net nedich. ‘De arbeider sei tsjin himsels: ‘Dit bin ik dan, in arbeider. En wêrom bin ik in arbeider? Bin ik foar neat oars yn de widze lein? Wis wol! [...]
26 december 2013
RICHARD DE BOER - “Een academisch kwartier, daar geloof ik heilig in” In echte selsstannige universiteit mei it net hjitte. Mar de University Campus Fryslân is wilens ek gjin Frysk loftkastiel mear, sa fersekeret ús UCF-bestjoerder Frans Zwarts. ‘Ik doe nu meer met Philips Drachten dan welke universiteit ook. UCF vervult een schakelfunctie tussen het universitaire onderwijs en het Friese bedrijfsleven.’ Het was natuurlijk geen [...]
18 december 2013
WIM DE BOER - Op freed 25 oktober 2013 organisearre de Afûk de konferinsje ‘Wat moatte wy mei ‘dat’ Frysk yn 2020?’ oer de takomst fan de Fryske taal en kultuer yn it ûnderwiis. Op de konferinsje wienen mear as 65 minsken út it ûnderwiisfjild oanwêzich: fan primêr oant heger ûnderwiis, fan dosinten oant bestjoerders, gemeenten, polityk en ûnderwiisfernijers. Mei de konferinsje woe de Afûk [...]
6 december 2013
GERBEN DE VRIES - Yn 1918 wist minister Cornelis Lely de Zuiderzeewet troch it parlemint te loadsjen. It haaddoel wie de ferkoarting fan de hûnderten kilometers kustline fan de Sudersee troch it oanlizzen fan in ôfslútdyk. Al yn 1891 hie Lely, doe yn syn funksje as ynsjeneur, oanjûn wêr't dizze dyk it bêste lizze koe en tweintich jier letter koe der mei begûn wurde. De [...]
28 november 2013
GERBEN DE VRIES - De hjerststoarmen fan 1881 en 1882 hiene in ein makke oan de daam fan Teding van Berkhout tusken Holwert en it Amelân. De mei dizze dyk bedoelde lânoanwinning – op langere termyn sels fan de hiele Waadsee – gie dus net troch. Ynsjeneur Cornelis Lely rekkene in tal jieren letter yn syn Eerste Technische Nota (1886) ôf mei it idee om [...]
26 november 2013
HENK WOLF - "Stellen Sie sich mal einen Trottel vor", zei ik. Dat was niet zo moeilijk voor de zestig mensen die naar mijn praatje luisterden, want achter het raam van onze congresruimte had zich even tevoren de eilanddwaas geposteerd. Met gekke loopjes, een opgestoken middelvingers en rare gezichten probeerde hij de aandacht van het publiek van de sprekers af te leiden. Wanhopig probeerden een [...]
25 november 2013
ARJAN HUT - Ta de neitins fan John F. Kennedy Elkenien dy't doedestiids libbe, wit noch wêr't er wie en wat er die doe't it grutte nijs bekend waard. It wie in skokweach dy't de hiele wrâld oer gie. Guon hienen it wol oankommen sjoen. Omdat it al sa'n bytsje yn de loft hong. Mar de measte minsken kaam it aaklik oer it mat. De [...]
21 november 2013
Willem Frijhoff - Erasmus Universiteit Rotterdam, Vrije Universiteit Amsterdam DOMELA NIEUWENHUIS LEZING 2013 Inleiding Er raast een bezuinigingsstorm door Nederland. Die storm is zeker niet heviger dan wat in een nog niet zo ver verleden aan bezuinigingen werd doorgevoerd, maar er zitten twee nieuwe aspecten aan: ten eerste raakt ze vooral, en ongedifferentieerd, de brede en per definitie zwakke sector van de maatschappelijke zorg [...]
