Haadkategory: Frysk-Fryslân
8 oktober 2015
GERBEN DE VRIES - Ja hear. Al op ien fan de earste siden fan it boek 'Terpen in Friesland' fan Kerst Huisman komme de Fryske keningen út de klaai omheech. Der hat in tiid west dat Fryske chauvinisten grutsk wiene op de saneamde 'Fryske frijheit', wylst arbeidershistoarisy de klam leine op de wichtige rol fan de lytse man yn de skiednis. Mar no moatte wy sa't [...]
21 september 2015
ALEX RIEMERSMA - Ferline wike tongersdei, op 19 septimber, promovearre Albert Walsweer op syn dissertaasje Ruimte voor Leren. Een etnografisch onderzoek naar het verloop van een interventie gericht op versterking van het taalgebruik in een knowledge building environment op kleine Friese basisscholen. Alex Riemersma hie foar de Moanne in petear mei de jonge doktor. Wêr giet dit ûndersyk oer? Dit ûndersyk is yn de jierren [...]
14 september 2015
TSJOMME DIJKSTRA - Johan van de Gronden is directeur van het Wereld Natuur Fonds. Hij is een van de sprekers op de komende 'Moanne Live' (15 september). Hij zal spreken over de verhalen uit zijn dit jaar verschenen essaybundel Wijsgeer in het wild, waarin hij het verband tussen biologische diversiteit en taaldiversiteit op de wereld in historisch en hedendaags perspectief onderzoekt. Van de Gronden (Almelo, 1963) [...]
10 september 2015
ATE GRYPSTRA - Noch net sa lang lyn fertelde in man my dat hy in kollega hie dy’t tweintich (20!) talen behearske, wêrûnder floeiend Russysk en Bulgaarsk. Potdoarje, tocht ik, dêr kin Ivo Niehe noch in puntsje oan sûgje. Sels kom ik net folle fierder as in taaltsje as seis en de behearskingnivo’s binne nochal … wikseljend. Mar dochs: seis (6!) talen. Dêr hoege jo [...]
2 september 2015
GERBEN DE VRIES - Wa't oan de âlde Friezen tinkt, tinkt miskien oan in ôfskieding fan de Doopsgesinden of oan it folksliet fan dr. Eeltsje Halbertsma. Noch fierder yn de tiid werom kin tocht wurde oan de 'ferocious Frisian fighters' út de Midsiuwen. Of, noch fierder yn it ferline, oan de minsken dy't stadich de earste terpen opsmieten. Fjochters en bouwers dus. Dêr tuskenyn, yn [...]
1 september 2015
RIK KLAVER & SYDS WIERSMA – Doe’t Roel Oostra (Easthim, 1921) yn 1962 frege waard om direkteur fan de Drachtster skouboarch De Lawei te wurden, wie er banketbakker. Hy siet yn de saak fan skoanheit Engbert (Emmy) van der Meulen, neffens de ferhalen de bêste banketbakker fan Drachten en omkriten. Mar eins wie Roel in toanielman. Yn de jierren fyftich hie er it kabaretselskip [...]
31 augustus 2015
HENK WOLF - Koartlyn siet ik yn de trein. It wie rêstich en yn it bankegroepke skean foar my sieten trije kondukteurs te praten. Ut it petear waard ik gewaar dat ien út Gelderlân, ien út Grinslân en ien út Fryslân kaam. Op in stuit moast der omroppen wurde dat wy by in stasjon yn 'e buert kamen. Nei efkes hinne-en-wer-praten krige de Fryske kondukteur de [...]
25 augustus 2015
GERBEN DE VRIES - In stik as wat jierren lyn sieten wy yn it fleantúch nei Medan-Sumatra. Earne achter ús sieten in pear minsken oer de oorlochstiid te praten, ientsje mei in sterk Frysk aksint. Hja waarden ûnderbrutsen troch de noartske stim fan in man deun achter my, dy't sei dat hja doedestiids yn de ferkearde oarloch fochten hienen. Dy oare oarloch dus. Hat it [...]
11 augustus 2015
GERBEN DE VRIES - Om no te sizzen dat noardlik Fryslân foar my terra incognita is, giet te fier. Ljouwert en Dokkum kin ik goed, mar it tuskenlizzende gebiet kin ik allinne mar as lân fan dream en winsken. Dat wol sizze, as knaap fan in jier as tolve deidreamde ik wol oer dat terpelân, dy fiersichten mei midsiuwske sealtektsjerkjes as dy fan Ginnum en [...]
31 juli 2015
NIKOLAJ BIJLEVELD - De Doopsgezinde gemeente De Knijpe heeft de eer de eerste Nederlandse vrouwelijke predikant in Nederland te hebben benoemd. In het plaatsje dat tegenwoordig De Knipe heet, tegen Heerenveen aan gelegen, werd in 1911 Anne Zernike (1887-1972) beroepen. Ze zou hier slechts vier jaar werkzaam zijn, maar voor de predikante zouden het belangrijke jaren zijn, zo wordt duidelijk uit het boek Ontelbare [...]
29 juli 2015
SYTSKE VELTMAN & ALBERT VAN DER MEER - Yn 2013 kaam de literêre thriller An Officer and a Spy út fan de Ingelske skriuwer Robert Harris. It boek is yn it Nederlânsk oerset as De Officier. De ferneamde regisseur Roman Polanski makket dêr no in film fan. It ferhaal giet oer de Frânske offisier Alfred Dreyfus – bekend fan de Dreyfus-affêre yn Frankryk ein 19e [...]
22 juli 2015
Yn dizze fideo fan Remco de Vries dichteres Elske Kampen op de Sitebuorster Ie by Grou. ‘Myn earste gefoel, doe't wy mei de boat ôfsetten, wie it beweechlike. Je fiele yn je liif dat dingen los reitsje en dat betinke je net yn it foar.’ Har gedicht is werom te lêzen fia de mobile Marboei-webside en yn de Moanne nûmer 2. Yn opdracht fan de Marrekrite lansearre de Moanne ferline jier it projekt ‘De Marboei’. In marboei is in [...]
16 juli 2015
ERIK BETTEN - Cees Fasseur woont aan de Prof. P.S. Gerbrandyweg in Scheveningen. Twee huizen verder woonde de oorlogspremier Pieter Sjoerds Gerbrandy zelf, tot aan zijn dood in 1961. Een plaquette herinnert daaraan, maar wordt aan het zicht onttrokken door een grote boom. Fasseur laat het me zien als hij me uitlaat. Om me vervolgens de weg te wijzen naar het monument voor Pieter Jelles [...]
15 juli 2015
Yn opdracht fan de Marrekrite lansearre de Moanne ferline jier it projekt ‘De Marboei’. In marboei is in poëtysk ankerplak op it Fryske wetter. Earder skreaunen Maarten Inghels, Elmar Kuiper, Ellen Deckwitz en Jaap Krol al in gedicht op ’e Fryske marren. Dy gedichten binne mei GPS-lokaasje werom te finen fia de Marboei-webside dy’t bûn is oan in boei op 'e mar. Oant en mei 2018 sille alle jierren fjouwer dichters de [...]
9 juli 2015
GERBEN DE VRIES - It lot van guon stêden lit him somtiden lêze as in ferhaal fan Slauerhoff of Alberts. Foar de kenners in bekinde begjinsin: "Soms ligt, aan de oever van een onbevaren zee ...", ensafuorthinne. Yn 2006 lies ik yn Auke van der Woud syn boek 'Een nieuwe wereld. Het ontstaan van het moderne Nederland' - no al in klassiker - oer it [...]
6 juli 2015
ERIK BETTEN - Pim Mulier geldt als de pionier van de Nederlandse sport. Een status die hij deels zelf opbouwde door mythes rondom zijn eigen persoon te creëren of te voeden. Minder bekend is Mulier als dweper met zijn Friese wortels, of als conservatieve aristocraat. In één evenement balde Mulier de conflicterende kanten van zijn persoonlijkheid samen: de Elfstedentocht. Captain van Jong Holland. Die titel [...]
17 juni 2015
HENK WOLF - It Frysk en Nederlânsk ha in klank dy't wy de 'sjwa' neame. It is de saneamde 'stomme e', dy't bygelyks oan 'e ein fan 'prate' of yn it earste wurdlid fan 'bestean' foarkomt. Hy liket in bytsje op 'e 'u' fan 'put', mar is wat minder artikulearre en hy krijt noait de wurdklam. It soe my net ferbaze as er ûntstien [...]
16 juni 2015
GERBEN DE VRIES - Sprekt of ferstiet God eins wol Frysk? Yn myn jeugd kaam der by ús thús wolris in âlderling del. De petearen giene altyd yn it Frysk, mar at der bidden wurde moast, barde dat yn in Nederlânsk mei in swier aksint. Dat fûn ik as jonkje altyd wat apart. Krekt as koe God him mei it Frysk net sa goed rêde. [...]
11 juni 2015
GERBEN DE VRIES - Bomoanslaggen op heechspanningsmêsten, it delsjitten fan gewoane plysjemannen, in besettingsmacht fan tûzenen militêren, marteling yn finzenissen. Dit klinkt as Noard-Ierlân of Baskenlân yn de jierren santich en tachtich fan de 20ste iuw. Ek yn in part fan Italië hat dizze foarm fan gaos en geweld lykwols lange tiid foar master opslein, al is dat by de measten net bekind. It giet [...]
2 juni 2015
GERBEN DE VRIES - Yn ús studintejierren makken wy der wolris grappen oer. In Drint of in Saks koene je goed op 'e kast krije mei de opmerking dat hja echte 'zandkoppen' hiene. Dat wie fansels in fette knypeach nei de folkenkunde fan - doe - in jier of fjirtich, fyftich werom. Dy pseudowittenskip seach benammen yn it noarden fan Nederlan in dúdlik ûnderskied tusken [...]
