Haadkategory: Frysk-Fryslân
3 november 2016
GERBRICH DE JONG - 'Online cursus Fries internationaal in trek', skreau de Telegraaf op 8 augustus 2016. 'Tot in Colombia en China willen ze Fries leren', skreau Metro Nieuws op 21 september 2016. It is dúdlik: fan't hjerst is der wat bysûnders bard. Oer de hiele wrâld ha minsken dwaande west mei it learen fan de Fryske taal. De 6500 dielnimmers kamen út alle hoeken fan [...]
6 oktober 2016
HENK WOLF - Wat yn it Nederlânsk 'kraakbeen' hyt, kin ik yn it Frysk as 'knosbien', mei de o-klank fan 'hok'. Ta myn ferwûndering stiet it net yn myn wurdboeken. Dy jouwe 'kreakbien', 'krasbien' en 'knarsbien'. Ik frege my ôf wêr't myn foarm weikomt en hoe't ik him skriuwe moast. Ik bin wol benijd nei de oare foarmen dy't yn it Frysk foarkomme. Soenen [...]
4 oktober 2016
MARRIT DE SCHIFFART - Tagelyk Nederlânsk en Frysk studearje en twa foegen helje yn fjouwer jier. It kin no op de NHL Hegeskoalle. Fan 1 septimber ôf binne de learplannen fan de bachelor Nederlânsk en Frysk op inoar ôfstimd. De opliedingen dogge tegearre wat kin en hâlde apart wat moat. Gerla Stork (17) út Stiens is ien fan de fjouwer studinten dy’t it nije trajekt [...]
22 september 2016
MARIEKE VINCKERS - 'Let me tell you about the birds and the bees, and the flowers and the trees, and the moon up above, and a thing called love.' In het afgelopen decennium stierven over de hele wereld grote aantallen bijenvolken. De bijen die ervoor zorgen dat bloemen en planten bevrucht raken, waardoor zij zich op hun beurt kunnen voortplanten. Bijen zorgen voor leven in [...]
7 september 2016
HENK WOLF - Alle cijfers en sommige letters hebben een eigen kleur. In mijn hoofd wel. Daar had ik tot een paar jaar geleden nooit over nagedacht. Toen vertelde een aankomend arts me op een feestje over het verschijnsel synesthesie. Dat is het waarnemen van iets wat niet via een zintuig wordt waargenomen. In de taalkunde wordt de term gebruikt voor metaforen zoals warme kleuren [...]
22 augustus 2016
JAN KLEEFSTRA - Dei digerjende ljurk fan see wyn wjirmsk reid sjonger boppe see Op een dag in het voorjaar zat ik vlak achter het Unlân fan Jelsma, een bijzonder blauwgrasgebiedje tussen Akkrum en De Veenhoop, in een weide in de zon. Een beker koffie in mijn handen en nog een mager restje geroep van weidevogels in mijn oren. Het gras was nog [...]
16 augustus 2016
REITZE JONKMAN - Geart van der Meer skreau yn de Moanne nûmer 1 fan dit jier (side 44-46) ûnder de titel ‘Dat Frysk lêst net sa maklik’ in nijsgjirrige skôging oer it sprutsen bûthús-tún-en-keuken-Frysk en it skreaune hegere Frysk, ek wol boekje-Frysk neamd. By de earste soarte giet it om taal oer konkrete saken fan al den dei mei dialektyske en Nederlânske foarmen, by de [...]
27 juli 2016
HENK WOLF - Een paar maanden geleden kwam ik voor het eerst het woord 'stilgeboren' tegen. Het betekent 'doodgeboren'. Toen ik er voor het eerst op googelde, vond ik een handjevol vindplaatsen. Ondertussen zijn het er honderddertig. Voor zover ik dat heb kunnen nagaan, zijn alle teksten met het woord 'stilgeboren' erin in de afgelopen tien jaar gepubliceerd en dan hoofdzakelijk in de tweede helft [...]
19 juli 2016
HENK WOLF - De hierboven afgebeelde advertentie viel me in eerste instantie op, omdat mijn vrouw en ik een reisje naar de Kanaaleilanden willen maken. In tweede instantie viel de koptekst me op. Die is alleen te begrijpen in het frame van de toerist die buiten Engels nauwelijks een woord over de grens spreekt en daar ook weinig behoefte toe voelt. Dat frame past naar mijn [...]
30 juni 2016
BERT DE JONG - ‘Taal wurdt droegen troch literatuer’ As in tongerslach kaam it nijs op Fryslân del: it is mei it brûken fan it Frysk fiif foar tolven. Mar it aparte is dat it nijs fan bûten de provinsje kaam. Yn Fryslân werkent men it byld net. Ferbjustering is der oer de konstatearre delgong yn it brûken fan it Frysk. Tiid foar in tsjinlûd. [...]
24 juni 2016
BERT DE JONG - It Frysk is no folle mear fan de minsken It fundamint foar it Frysk hat nea earder sa goed west as no. "It Frysk is minder elitêr", seit Koen Eekma, direkteur fan de Afûk. It is oan de Friezen sels om it te ferstean, te praten, te lêzen en ek te skriuwen. Syn Afûk wol helpe by de fierdere emansipaasje. [...]
23 juni 2016
HUUB MOUS - ‘Als tussen 1938 en 1945 paus Pius XII, geheel gehuld in het wit en met zijn bekende gespreide armen, in een pausmobiel aan de poort zou hebben gebonsd van Dachau, Auschwitz of Theresienstadt, dan zouden velen daarbuiten en velen daarbinnen de woorden hebben geroepen waarmee allen op die Romeinse Synode in 495 paus Galesius toejuichten: ‘Vicarium Christi te videmus!’ (Wij zien u [...]
20 juni 2016
ANNA MARIJE BLOEM - Sa’n 4 iuwen lyn, om 1700 hinne, barde der wat nuvers yn de Fryske taal. De wurden ea en nea ferdwûnen. Dêrfoar yn it plak kamen it Nederlânske oait en noait. In unyk fenomeen? Op himsels net, der waarden yn dy tiid ommers mear Nederlânske wurden liend. Mar wat wol hiel ferrassend wie is dat dizze wurden yn sa’n koart skoftke tiid ferfongen waarden en dat dy feroaring [...]
24 mei 2016
MARRE SLOOTS - Nei 70 jier lang om let nij boek oer oarlochstiid yn Grou Wa wie de ferrieder fan de fersetsgroep fan Grou? Jierrenlang wie dat de fraach dy’t it doarp oan de Pikmar dwaande hold. Mar deroer prate, dat die men net nei de oarloch. It hie west. Yn dy swijsume mienskip groeide skriuwer Ulke Brolsma op. As jonkje lies Brolsma it boek [...]
13 mei 2016
KAREN BIES - Wy rinne achter Murk oan oer de betonreed it lân yn. De fugels ha wy al heard, mar we sjogge se no ek, en fan sa tichtby. Ast gewoanwei ergens oan it fytsen bist en do sjochst in skries, dan stapst even ôf, sa bysûnder is dat. Hjir, yn it lân fan Murk Nijdam oan de Slachte yn Wommels, stekke by de [...]
12 mei 2016
GERBEN DE VRIES - Us omke Graddus gie net yn alles hielendal mei syn tiid mei. Dat wol sizze, hij buorke goed, mar wegere lange tiid in trekker oan te skaffen. Hy wie in echte hynsteman en brûkte noch oant begjin jierren santich fan de foarrige ieu hynders foar de wein. Swarte Friezen, dy't simmers in brune rech krigen. Ik wit noch hoe't it fielde om [...]
11 mei 2016
HENK WOLF - In lytse spiker kin ik as in 'spikertsje'. Of eins net mear, want ûnder ynfloed fan de Afûk-learboekjes haw ik mysels oanleard om 'spikerke' te sizzen, mei't 'spikertsje' in hollandisme wêze soe. Ik freegje my ôf oft it miskien in lienwurd út it Nederlânsk of Stedsk is. No is it nuvere dat sels ús pake it altyd oer 'spikertsjes' hie, [...]
6 mei 2016
MARRE SLOOTS - “Ik ha Jo yn it kistke sjoen. Hielendal ûnbeseard, gjin skramke te sjen. Hja liket stoarn te wezen troch de loftdruk. Is it net in griis?” Op 17 septimber 1944 misten 215.000 kilo oan Alliearde bommen har doel, de fleanbasis by Ljouwert. Yn stee dêrfan rekken se Bitgum, Bitgummole en Ingelum. It boppesteande fragmintsje komt út in brief út it famyljeargyf fan [...]
14 april 2016
HENK WOLF - Bij dieren hebben we voor elk geslacht een apart zelfstandig naamwoord: mannetjes en wijfjes, rammen en ooien, hijkes en sijkes enzovoorts. Die woorden gebruiken we zowel voor jonge als voor oude dieren. Mensen lijken een uitzondering te zijn. We kunnen wel de groep volwassenen in twee geslachten opdelen: mannen en vrouwen. Met kinderen lukt dat ook: jongens en meisjes. Maar we hebben [...]
13 april 2016
GERBEN DE VRIES - Wederopbouwarchitectuur? De meningen hierover zijn sterk verdeeld, maar als er een volksreferendum over werd gehouden dan werden de meeste jaren vijftigwijken binnen twee jaar platgegooid. Architecten en studenten kunstgeschiedenis kunnen er wel lyrisch over worden. Ik citeer maar even: 'Mooie jarenvijftigarchitectuur is rijk aan details: fraaie metselverbanden (siermetselwerk) en subtiele verwerkingen van geglazuurde stenen en prefab sierelementen. Uitkragende vensters en in- [...]
